Kinoa Yetiştiriciliği

Kinoa yetiştiriciliğinin tarihi And bölgesinde yaşayan İnka halkına dayanmaktadır. Yaklaşık 2000 yıl kadar önce keşfedilerek tarımına başlanan kinoa yetiştiriciliği o dönemlerde tahıl ana adını alarak isimlendirilmiştir. Halen Peru, Ekvator, Şili ve Güney Amerika da kinoa yetiştiriciliği devam etmekte ve dağıtımı bütün ülkelere yayılmaktadır. Ülkemizde son yıllarda duyulmaya başlanan kinoa yetiştiriciliği ABD de yaklaşık olarak 10 yıldır devam etmektedir. Birleşmiş Milletler tarafından 2013 yılı kinoa yılı olarak kabul edilmiştir. Kinoa Avrupaya ilk defa 1970 yıllarında getirilmiş ve ilk defa kinoa yetiştiriciliği İngiltere'de gerçekleşmiştir. Kinoa yetiştiriciliği son 20 yılda çok fazla yayılmış ve kullanılmaya başlanmıştır. Kinoa Güney Amerika Kıta iklimine bağlı olarak yetişen bir bitkidir. Kinoa kısa gün şartlarında yetişir ve buna bağlı olarak tohum verir. Sıcaklık isteği çok fazla değildir fakat kuru ve sıcak topraklarda yetişmektedir. Yüksek rakımlı dağlık alanlara da kolayca adapte olduğu gözlemlenmiştir. Vejatif olarak gelişmesi için serin mevsim şartlarını seçmektedir.

Kinoa yetiştiriciliği mısırın üretilemediği 4000 metrelik yüksek rakımlı alanlarda bile yapılabilmektedir. Nemli toprakları sevse de kinoa kuraklık alanlarda da yetişebilir. Çok aşırı soğukluklara dayanıklı değilse de hafif olan donlara karşı dayanıklılık gösterebilir.Hafif, orta ve ağır bünyeli topraklarda rahat etmekle birlikte her türlü topraklara karşı uyum sağlaması çok kolaydır. En iyi gelişimini tınlı kumlu topraklar da sağlamaktadır. Gölge şartlarını çok fazla sevmez ve çiçek oluşturma döneminde soğuğa karşı hassasiyeti artar. Kinoa yetiştiriciliğinde gelişme süresi çeşitlerine göre 90-220 gün aralığında değişmektedir. Yüksek rakımlarda erkenci çeşitler kullanılır. Güneyde 90-125 gün kadar kısa sürelerde yetişebilen ve olgunlaşan çeşitler üretilmektedir. Kökünün gelişimi kurak olan topraklarda daha iyi derecede sağlanmaktadır. Tuzluluğa ise orta derecelerde kadar dayanıklıdır. Kinoa yetiştiriciliği makineli tarım şeklinde de yapılabilmektedir. Mibzerle ekim yapılarak, biçerdöverle rahat olarak hasadı gerçekleştirilebilmektedir. Ekim zamanı toprağın 7-10 derece sıcaklığa ulaştığı dönemler olur. Bitkiler kuruyarak soluk sarı ya da kırmızımsı bir renk aldıkları dönemlerde ise hasat vaktinin gelmiş olduğu anlaşılmaktadır.